NewsEdit «Κάθε πολίτης θα πρέπει να αποθηκεύει αρκετά τρόφιμα ώστε να είναι αυτάρκης για τουλάχιστον 72 ώρες σε περίπτωση κρίσης», προειδοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με σχέδιο της στρατηγικής της Ένωσης για την ετοιμότητα που είδε το POLITICO.
«Σε περίπτωση ακραίων διαταραχών, η αρχική περίοδος είναι η πιο κρίσιμη», αναφέρει το έγγραφο, το οποίο περιγράφει πιθανά σενάρια, από πόλεμο έως κυβερνοεπιθέσεις και από θανατηφόρες ασθένειες έως πλημμύρες «προετοιμάζοντας» έτσι ψυχολογικά του ευρωπαίους πολίτες λίγες εβδομάδες αφότου η Ευρώπη δημοσίευσε την πρώτη αμυντική στρατηγική της.
Το σχέδιο ετοιμότητας αναφέρει ότι είναι «επείγον» για την ΕΕ και τις χώρες της να ενισχύσουν την ετοιμότητα, σε όλους τους τομείς.
Πέντε χρόνια μετά το πρώτο αποκλεισμό από την πανδημία Covid-19 και τρία χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, και με τις φυσικές καταστροφές και τους οικονομικούς κλυδωνισμούς να αποτελούν πάντα παρόντα κίνδυνο, το σχέδιο προσγειώνεται καθώς η Ευρώπη παραπαίει από τη μία κρίση στην άλλη. «Καμία από τις μεγάλες κρίσεις των τελευταίων ετών δεν ήταν μεμονωμένη ή βραχύβια», αναφέρει το έγγραφο.
Η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Ροξάνα Μινζάτου, αναμένεται να παρουσιάσει τη στρατηγική την Τετάρτη. Το μήνυμά της είναι «φτιάξτε τη στέγη σας όσο ο ήλιος λάμπει», δήλωσε η Μινζάτου στο POLITICO πριν από τη δημοσίευση, προσθέτοντας ότι στόχος της Επιτροπής είναι «να βοηθήσει τα άτομα … σε επίπεδο νοικοκυριού».
Σύμφωνα με το σχέδιο των 17 σελίδων, η στρατηγική θα πρέπει να «δημιουργήσει μια ασφαλή και ανθεκτική ΕΕ με τις ικανότητες που απαιτούνται για την πρόβλεψη και τη διαχείριση απειλών και κινδύνων, ανεξάρτητα από τη φύση ή την προέλευσή τους».
Αυτό περιλαμβάνει την παροχή καθοδήγησης προς τις χώρες μέλη για «την κάλυψη της αποθήκευσης βασικών προμηθειών, τον σχεδιασμό κρίσεων, τη διαθεσιμότητα καταφυγίων, τα μέτρα για τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας κρίσιμων εδαφών και χώρων», αναφέρει η πρόταση.
Εχθρικοί παράγοντες
Και η προετοιμασία για πόλεμο είναι ακριβώς εκεί πάνω. Αν και δεν φέρνει νέες αμυντικές πρωτοβουλίες, η στρατηγική προτείνει ένα μοντέλο διαχείρισης κρίσεων που αντλεί από τις βορειοευρωπαϊκές χώρες, όπου εμπλέκεται ολόκληρη η κοινωνία – από τους πολίτες έως τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις. Το σχέδιο της Επιτροπής βασίζεται στα συμπεράσματα της έκθεσης Niinistö, η οποία κατέθεσε προτάσεις για τη βελτίωση της ετοιμότητας της ΕΕ για πόλεμο και πολιτική άμυνα.
Η απειλή γεωπολιτικών συγκρούσεων μπορεί να έρθει τόσο εικονικά όσο και με τη μορφή στρατιωτικών επιθέσεων.
Η Ευρώπη θα πρέπει να είναι περισσότερο προετοιμασμένη για επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, αναφέρει το σχέδιο. Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Ρωσία έχει αυξήσει τη δραστηριότητά της στον κυβερνοχώρο, στοχεύοντας μεταξύ άλλων σε κρίσιμες υποδομές όπως τα ενεργειακά δίκτυα. Η ανατολική πτέρυγα της Ευρώπης ειδικότερα έχει βιώσει ένα κύμα επιθέσεων στον κυβερνοχώρο.
Η Κίνα, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα στοχεύουν επίσης συστηματικά δυτικές κυβερνήσεις, εταιρείες και άλλους βασικούς θεσμούς. Οι υβριδικές και κυβερνοεπιθέσεις που χρηματοδοτούνται από το κράτος έχουν γίνει «μόνιμο χαρακτηριστικό της σημερινής πραγματικότητας», υποστηρίζει το έγγραφο.
Μια βασική πρόταση είναι η δημιουργία ενός «ευρωπαϊκού συστήματος συναγερμού για την κυβερνοασφάλεια», το οποίο, σύμφωνα με την Επιτροπή, θα βελτιώσει την ανίχνευση απειλών και την επίγνωση της κατάστασης στην Ευρώπη. Προτείνει επίσης ψηφιακή κατάρτιση και βοήθεια για τις χώρες που ελπίζουν να ενταχθούν στην ΕΕ, και ζητεί μεγαλύτερη χρήση της διπλωματίας στον κυβερνοχώρο και καλύτερη συνεργασία με το ΝΑΤΟ.
Οι εταιρείες πρέπει επίσης να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην ετοιμότητα, καθώς υπάρχει ανάγκη ανταλλαγής πληροφοριών αλλά και συμμετοχής σε «στρατηγικές πρωτοβουλίες πρόβλεψης και πρόληψης», καθώς και κατάρτισης.
«Η ΕΕ πρέπει να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών σε στρατηγικούς τομείς όπως η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, διασφαλίζοντας ότι οι ανάγκες του εργατικού δυναμικού και η εκπαιδευτική προσφορά είναι ευθυγραμμισμένες», σύμφωνα με το σχέδιο.
Φυσικές καταστροφές
Η ετοιμότητα «δεν αφορά μόνο τις πιθανές ανθρωπογενείς συγκρούσεις», δήλωσε ο Mînzatu. «Έχει να κάνει με το πώς αντιδρούμε στις πλημμύρες- είδαμε τι συνέβη στην Ισπανία», η οποία υπέφερε από “τερατώδεις” πλημμύρες πέρυσι, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν εκατοντάδες άνθρωποι.
Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν μπροστά στις φυσικές καταστροφές, δήλωσε ο Mînzatu. «Όλοι αυτοί οι τύποι κρίσεων απαιτούν κάποιο σύνολο βασικών δεξιοτήτων, κάποια κατανόηση και γνώση σχετικά με το τι πρέπει να κάνουμε πρώτα», είπε.
Η Επιτροπή προτείνει μια στρατηγική αποθεματοποίησης σε επίπεδο ΕΕ για την ενίσχυση της πρόσβασης σε κρίσιμους πόρους, μεταξύ άλλων για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών και καταστροφών, ιατρικά αντίμετρα, κρίσιμες πρώτες ύλες, ενεργειακό εξοπλισμό και ενδεχομένως τρόφιμα και νερό. Σύμφωνα με την έκθεση, η στρατηγική θα συνδυάζει τα κεντρικά αποθέματα της ΕΕ με τις συνεισφορές των χωρών.
Θα παρουσιάσει επίσης μια στρατηγική για τη στήριξη των ιατρικών αντιμέτρων κατά των απειλών για τη δημόσια υγεία – η οποία θα συμπληρωθεί από τα αποθέματα έκτακτης ανάγκης που προτείνονται στο νόμο για τα κρίσιμα φάρμακα.
Και η Επιτροπή θέλει να ενισχύσει τον συντονισμό της για την αντιμετώπιση κρίσεων, δημιουργώντας έναν «κόμβο συντονισμού κρίσεων», με βάση το υφιστάμενο Κέντρο Συντονισμού Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών (ERCC). Ο κόμβος θα επικεντρωθεί στην πρόβλεψη και τη διαχείριση των συνεπειών των κρίσεων σε όλους τους τομείς, θα παρέχει υποστήριξη για τη διαχείριση κρίσεων στις κύριες υπηρεσίες και θα παρακολουθεί τη συνολική αντιμετώπιση των κρίσεων.
Ενώ ορισμένες χώρες της ΕΕ θέλουν να επικεντρώσουν τις επενδύσεις στην άμυνα, άλλες θεωρούν πιο σημαντικά τα ζητήματα που σχετίζονται με το κλίμα. Ο Mînzatu υποστήριξε ότι πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
«Δεν μπορείτε να έχετε άμυνα, δεν μπορείτε να έχετε μια πράσινη Ευρώπη χωρίς ετοιμότητα και δεν μπορείτε να έχετε ετοιμότητα αγνοώντας τις πράσινες φιλοδοξίες και τους πράσινους στόχους της ΕΕ», δήλωσε. Η καλύτερη προετοιμασία θα απαιτήσει επίσης πιο ευέλικτη πρόσβαση σε μετρητά.
Η Επιτροπή προτείνει την επανεξέταση των χρηματοδοτικών μέσων για την αντιμετώπιση κρίσεων, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι μηχανισμοί χρηματοδότησης κρίσεων είναι επεκτάσιμοι και μπορούν να προσαρμοστούν στους εξελισσόμενους κινδύνους και κρίσεις. Η εκτελεστική εξουσία σχεδιάζει επίσης να ενσωματώσει την ετοιμότητα στις εξωτερικές επενδύσεις της ΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της κλιμάκωσης της εφαρμογής έργων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και ανθεκτικότητας στις χώρες εταίρους.
Για την εδραίωση αυτών των μέτρων, η Επιτροπή μελετά μια νέα νομοθετική δέσμη για τον καθορισμό προτύπων και μετρήσιμων μακροπρόθεσμων στόχων ετοιμότητας.
«Η Επιτροπή θα αξιολογήσει την ανάγκη και τη σκοπιμότητα ενός νόμου της ΕΕ για την ετοιμότητα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των ζωτικών κοινωνικών λειτουργιών με τον καθορισμό κοινών προτύπων και μετρήσιμων μακροπρόθεσμων στόχων», αναφέρεται στο έγγραφο.
Η ετοιμότητα και η ασφάλεια θα «ενσωματωθούν και θα ενσωματωθούν» στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, τις πολιτικές και τα προγράμματα, σύμφωνα με το έγγραφο, το οποίο απαριθμεί 30 βασικές δράσεις στο πλαίσιο επτά θεμάτων, όπως η συνεργασία πολιτικού και στρατιωτικού τομέα, η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και η ετοιμότητα του πληθυσμού.
Ένα παράρτημα του σχεδίου απαριθμεί περίπου 60 βασικές δράσεις που πρέπει να υλοποιηθούν εντός των επόμενων δύο ετών, συμπεριλαμβανομένης της εντατικοποίησης της παρακολούθησης των ψευδών ειδήσεων, της αξιολόγησης του επιπέδου ετοιμότητας στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και της ενσωμάτωσης της ετοιμότητας στα σχολικά προγράμματα σπουδών, οι οποίες έχουν οριστεί για φέτος.
Ευρωβαρόμετρο: Οι Ευρωπαίοι πολίτες ζητούν από την ΕΕ προστασία από παγκόσμιες κρίσεις και κινδύνους ασφαλείας
Το 66% των Ευρωπαίων πολιτών επιθυμεί η ΕΕ να αναλάβει σημαντικότερο ρόλο στην προστασία από παγκόσμιες κρίσεις και κινδύνους ασφαλείας, σύμφωνα με την έρευνα «Ευρωβαρόμετρο» για το 2025, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Σε εθνικό επίπεδο, τα αποτελέσματα της έρευνας περί ενός ισχυρότερου ρόλου της ΕΕ κυμαίνονται από 87% στη Σουηδία και το 75% των Ελλήνων έως 47% στη Ρουμανία και 44% στην Πολωνία.
Παράλληλα, το 74% των πολιτών της ΕΕ και το 65% των πολιτών στην Ελλάδα, πιστεύουν ότι η χώρα τους έχει ωφεληθεί από την ιδιότητα του κράτους μέλους. Ως τον κυριότερο λόγο για τον οποίο η ιδιότητα του κράτους μέλους θεωρείται επωφελής, οι ερωτηθέντες στην ΕΕ αναφέρουν τη συμβολή της ΕΕ στη διατήρηση της ειρήνης και την ενίσχυση της ασφάλειας (35%).
Σε συντριπτικό ποσοστό οι πολίτες της ΕΕ θεωρούν ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι περισσότερο ενωμένα για να αντιμετωπίσουν τις τρέχουσες παγκόσμιες προκλήσεις (89% στην ΕΕ, έναντι 94% στην Ελλάδα) και ότι η ΕΕ χρειάζεται περισσότερα μέσα για να αντιμετωπίσει μελλοντικές προκλήσεις (76% στην ΕΕ).
Η άμυνα και η ασφάλεια (36%) καθώς και η ανταγωνιστικότητα, η οικονομία και η βιομηχανία (32%) αναγνωρίζονται από τους Ευρωπαίους πολίτες ως οι τομείς που η ΕΕ πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο για να ενισχύσει τη θέση της στον κόσμο. Ακολουθούν η ενεργειακή ανεξαρτησία (27%), η επισιτιστική ασφάλεια και η γεωργία (25%), η εκπαίδευση και έρευνα (23%).
Οι ερωτηθέντες στην Ελλάδα δίνουν προτεραιότητα στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της οικονομίας και της βιομηχανίας (42%) και ακολουθούν η άμυνα και η ασφάλεια (36%).
Ως προτεραιότητες που θα επιθυμούσαν να θέσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι πολίτες της ΕΕ αναφέρουν τον πληθωρισμό, την αύξηση των τιμών και το κόστος ζωής (43%) και ακολουθούν η άμυνα και η ασφάλεια της ΕΕ (31%), η καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (31%), η στήριξη της οικονομίας και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (29%).
Ο πληθωρισμός, η άνοδος των τιμών και το κόστος ζωής αποτελούν βασική προτεραιότητα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, με τα υψηλότερα ποσοστά να καταγράφονται στην Πορτογαλία (57%), τη Γαλλία (56%), τη Σλοβακία (56%), την Κροατία (54%) και την Εσθονία (54%). Την ίδια στιγμή, περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες στην Ελλάδα (52%) υποστηρίζουν πως ο πληθωρισμός, η άνοδος των τιμών και το κόστος ζωής συνιστούν θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα και ακολουθούν η οικονομία και η δημιουργία θέσεων εργασίας (48%).
Σε ό,τι αφορά την οικονομική κατάσταση, το ένα τρίτο (33%) των Ευρωπαίων πολιτών (39% των Ελλήνων), αναμένει ότι το βιοτικό του επίπεδο θα μειωθεί τα επόμενα πέντε χρόνια. Το ίδιο ισχύει για το 53% των ερωτηθέντων στη Γαλλία και το 47% στη Γερμανία.
Εξετάζοντας τις αξίες που οι Ευρωπαίοι θα ήθελαν να υπερασπιστεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών, πρώτες έρχονται η ειρήνη (45%), η δημοκρατία (32%) και η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο (22%). Στην Ελλάδα, οι ερωτηθέντες θέτουν πρώτη αξία τη ειρήνη με 53%, το κράτος δικαίου με 33% και τη δημοκρατία με 29%.
Τα δύο τρίτα των πολιτών υποστηρίζουν ότι το Ευρωκοινοβούλιο πρέπει να έχει έναν ισχυρότερο ρόλο
Σύμφωνα με τις τάσεις που έχουν καταγραφεί στο παρελθόν, σε περιόδους κρίσης οι πολίτες προσβλέπουν στην ΕΕ για αποφασιστική δράση και λύσεις. Όταν γίνεται αντιληπτό πως η ΕΕ συσπειρώνεται και παράγει αποτελέσματα, οι δείκτες υποστήριξης είναι υψηλοί – κάτι που καταγράφεται και σήμερα, με το 50% των ερωτηθέντων να έχει θετική εικόνα για την ΕΕ. Η θετική εικόνα του ΕΚ παραμένει σταθερή σε υψηλό επίπεδο (41%). Λίγους μήνες μετά την έναρξη της νομοθετικής περιόδου, το 62% των πολιτών στην ΕΕ δηλώνουν ότι θα ήθελαν να δουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να διαδραματίζει σημαντικότερο ρόλο, μια αύξηση έξι μονάδων σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο-Μάρτιο 2024, λίγους μήνες πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του Ιουνίου 2024.
Θετική συνολικά εκτιμάται η αντίληψη που έχουν Έλληνες ερωτηθέντες για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ένταξη της χώρας στην ΕΕ, με ποσοστό 38%. Ωστόσο, ουδέτερη είναι η εικόνα που έχει για το ΕΚ η πλειοψηφία των ερωτηθέντων στην Ελλάδα (42%) αν και το 75% στην Ελλάδα πιστεύουν πως ο ρόλος του ΕΚ είναι πολύ σημαντικός.
Το ευρωβαρόμετρο του 2025 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διεξήχθη από την εταιρεία ερευνών Verian μεταξύ 9 Ιανουαρίου και 4 Φεβρουαρίου 2025 στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Τα στοιχεία συλλέχθηκαν με δια ζώσης συνεντεύξεις, ενώ χρησιμοποιήθηκαν επιπλέον συνεντεύξεις μέσω βίντεο (CAVI) στην Τσεχία, τη Δανία, τη Φινλανδία, τη Μάλτα, την Ολλανδία και τη Σουηδία, με τον συνολικό αριθμό τους να ανέρχεται σε 26.354. Τα αποτελέσματα σε επίπεδο ΕΕ σταθμίζονται ανάλογα με το μέγεθος του πληθυσμού σε κάθε χώρα.