panos_drivas Η παρουσία του Ντόναλντ Τραμπ στην Ευρώπη επ’ ευκαιρία της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες συγκέντρωσε ίσως τα περισσότερα αρνητικά σχόλια για Αμερικανό πρόεδρο. Οι χοντράδες του, ο πολεμοχαρής λόγος, η επίδειξη πλουτισμού και η εν γένει παρουσία του προκάλεσαν αντιδράσεις ακόμη και το γέλωτα των Ευρωπαίων ηγετών, του τύπου και των πολιτών της Γηραιάς Ηπείρου.
Όμως υπάρχει και μια άλλη οπτική σε όλα αυτά. Είναι η άποψη του έγκριτου Slate.
Αναφέρει:
«Οι εικόνες από την ευρωπαϊκή περιοδεία του Ντόναλντ Τραμπ στην Ευρώπη, με ηγέτες πολιτικούς και θρησκευτικούς, οι οποίοι ένιωθαν εμφανώς άσχημα με την παρουσία του -ορισμένοι λαγοκοιμόντουσαν στις ομιλίες του- αξίζουν όσο χίλιες λέξεις για να αποδείξουν πόσο οι περισσότεροι Ευρωπαίοι φρικάρουν με τον Τραμπ.
Δεν μπορούν να αντέξουν την άγνοιά του ή τις πολεμοχαρείς δηλώσεις του, τους άθλιους τρόπους του ή το ύφος του να κοκορεύεται με τα λεφτά του.
Στην πραγματικότητα, ο Τραμπ κάνει τους Ευρωπαίους ευτυχισμένους. Γιατί εκπροσωπώντας όσα οι Ευρωπαίοι σιχαίνονται στην Αμερική, ο Τραμπ επιβεβαιώνει όσα οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι είναι οι ίδιοι: όπως ένας θείος, φιλόσοφος, ζηλεύει κρυφά τον ανιψιό του, τραπεζίτη, με μια καλονή κρεμασμένη στο μπράτσο του.
Με άλλα λόγια, για να πάρουμε έναν όρο από την ψυχολογία, οι Ευρωπαίοι υποφέρουν από ένα κόμπλεξ κατωτερότητας της ανωτερότητας.
Ηδη, οι Ευρωπαίοι είναι πεπεισμένοι ότι ο κόσμος θα ήταν καλύτερος αν φρικτές χώρες όπως η Ζιμπάμπουε, το Ιράν ή οι ΗΠΑ έμοιαζαν περισσότερο με τη Γερμανία ή τη Σουηδία. Αυτός ο σνομπισμός εκφράζεται και την πολιτική διεθνή σκηνή. Για παράδειγμα, οι Ευρωπαίοι έχουν τάση να πιστεύουν ότι ο κόσμος θα ήταν καλύτερος και ασφαλέστερος αν όλες οι χώρες είχαν στρατιωτικό προϋπολογισμό μικρό σαν της Δανίας. Ξεχνούν επίτηδες ότι οι ΗΠΑ συνέβαλαν στα 70 χρόνια ειρήνης που γνωρίζει η Γηραιά Ηπειρος.
Αυτή την ευρωπαϊκή αλαζονεία την βρίσκουμε επίσης σε πολιτιστικό ή γαστρονομικό επίπεδο: Όταν μια Αμερικανίδα τόλμησε να τσιμπήσει ποπ κορν σε ένα πικ νικ στην Ιταλία, πέντε άλλοι καλεσμένοι άρχισαν να ουρλιάζουν «American way of life».
Αυτή η πίστη στην ανωτερότητα της Γηραιάς Ηπείρου είναι πιο απελπιστική για τους πατριώτες Ευρωπαίους, οι οποίοι είναι αναγκασμένοι να παραδεχτούν την κατωτερότητά τους σε πολλά σημεία. Υπάρχει δηλαδή αυτό το ενοχλητικό σημείο με τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους και τον ρόλο που έπαιξαν οι ΗΠΑ.
Αλλά οι ρίζες της αμηχανίας και της ζήλειας είναι πιο βαθειές: η Αμερική είναι πιο πλούσια και πιο ισχυρή. Είναι το κέντρο του κόσμου της μόδας, της επιστήμης, της ποπ κουλτούρας και της τεχνολογικής προόδου. Το παρελθόν ανήκει αναμφίβολα στην Ευρώπη, αλλά σε επίπεδο μέλλοντος, τουλάχιστον από το 1945, οι ΗΠΑ έχουν τον πρώτο ρόλο.
Ακριβώς γι’αυτό η εκλογή του Τραμπ ανακούφισε την ευρωπαϊκή ψυχή. Ποιός θα μπορούσε σοβαρά να αρνηθεί ότι οι Ευρωπαίοι είναι πιο πολιτισμένοι από τους Αμερικανούς μπροστά σε αυτό το υπόδειγμα αμερικανικής ασχήμιας; Ποιός θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι τα πολιτικά προβλήματα στην Ευρώπη είναι πιο σοβαρά από αυτά των ΗΠΑ απέναντι στο χάος που επικρατεί στην Ουάσινγκτον; Και ποιός σήμερα θα μπορούσε να πιστέψει ότι το μέλλον της αμερικανικής δημοκρατίας είναι καλύτερο από αυτό της ευρωπαϊκής δημοκρατίας;
Δεν υπάρχει κάτι το αρρωστημένο στη μικρή ικανοποίηση που νιώθουμε από τις αποτυχίες και τις ταπεινώσεις ενός φίλου. Αλλά αυτή η schadenfreude που τόσοι Ευρωπαίοι νιώθουν κοιτάζοντας τον Τραμπ είναι επικίνδυνη.
Κι αυτό γιατί και η Ευρώπη γνωρίζει άνθηση του λαϊκισμού και του αυταρχισμού. Και αν οι ηγέτες της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Σερβίας, των Σκοπίων και της Ρωσίας είναι προφανώς πιο ικανοί από τον Τραμπ, η πολιτική τους ανωτερότητα δεν τους αθωώνει. Αντίθετα, το γεγονός ότι ο Τραμπ είναι ιδεολόγος από ένστικτο και όχι από ιδεολογία είναι ίσως ένας από τους λόγους για να ελπίσουμε ότι η αμερικανική δημοκρατία θα επιβιώσει για τα προσεχή τέσσερα χρόνια.
Αντίθετα, οι λαϊκισμοί της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης κατόρθωσαν σε τέτοιο σημείο να διαλύσουν τους θεσμούς των χωρών τους που είναι απίθανο τα κράτη να απαλλαγούν από αυτούς με ελεύθερες εκλογές. Στην δυτική Ευρώπη, τέτοιου τύπου στρατηγικές έκαναν κι άλλους ζηλωτές, οι οποίοι είναι έτοιμοι να τους μοιάσουν.
Υπάρχει και ένας άλλος παραλληλισμός μεταξύ Ευρώπης και Αμερικής: χάρη στους παραδοσιακούς πολιτικούς -που ισχυρίζονται ότι είναι τέλειοι δημοκράτες- κατόρθωσαν οι λαϊκιστές να ανέλθουν στην εξουσία. Στις ΗΠΑ, αυτό έγινε όταν οι ρεπουμπλικανοί ηγέτες, οι οποίοι κατιδίαν έβριζαν τον Τραμπ, τον υποστήριζαν δημόσια.
Οι περισσότεροι ευρωπαίοι ηγέτες δεν το έκαναν τόσο αρρωστημένα. Πράγματι, στη Γαλλία η παραδοσιακή Δεξιά συμμάχησε με τον κεντρώο Εμανουέλ Μακρόν για να κάνει μέτωπο στην Μαρίν Λεπέν ώστε η χώρα να αποφύγει την καταστροφή. Αλλά, προσοχή: σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως στην Αυστρία και στη Δανία, οι ηγέτες του establishment μιμήθηκαν τις ΗΠΑ και υπέγραψαν συμφωνίες με τον διάβολο, σχηματίζοντας συμμαχίες με την ακροδεξιά, μόνο για να παραμείνουν οι ίδιοι στην εξουσία.
Ακόμη γενικότερα, η ευρωπαϊκή Δεξιά δεν έχει κανένα πρόβλημα να συνεργαστεί με τους λαϊκιστές, ειδικά όταν αυτοί μένουν στην άλλη πλευρά των συνόρων. Οι ηγέτες της Ευρώπης έκλεισαν, για παράδειγμα, σκανδαλωδώς τα μάτια μπροστά στον Βίκτορ Ορμπάν και στις επιθέσεις του εναντίον της ουγγρικής δημοκρατίας. Ακόμη χειρότερο: δεν απέκλεισαν το κόμμα του, το Fidesz, από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο περιλαμβάνει και το CDU της Μέρκελ. Με άλλα λόγια, η γερμανίδα πολιτικός, η οποία στο εξής θεωρείται γενικά ως η νέα ηγέτης του ελεύθερου κόσμου παραμένει πολιτική σύμμαχος ενός ανθρώπου που εργάζεται για να καταστρέψει την ουγγρική δημοκρατία.
Τέλος, ότι ο Τραμπ επιτίθεται τόσο βίαια στους μουσουλμάνους και υπόσχεται να χτίσει ένα τείχος στα σύνορα του Μεξικού, επιβεβαιώνει μια ιδέα που έχουν για τον εαυτό τους πολλοί Ευρωπαίοι: ότι οι ΗΠΑ είναι πιο ρατσιστικές από την Ευρώπη. Αλλά πώς να ξεχάσουμε τις εκατοντάδες επιθέσεις εναντίον μεταναστών στην Γερμανία, τα τελευταία χρόνια; Πώς να ξεχάσουμε ότι το μεταναστευτικό κύμα μειώθηκε γιατί οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενίσχυσαν τα σύνορά τους επί χιλιάδες χιλιόμετρα; Πώς να ξεχάσουμε ότι οι Ευρωπαίοι θέλουν τόσο πολύ να κλείσουν το δρόμο στους μετανάστες ώστε πληρώνουν τόνους ευρώ τον Ταγίπ Ερντογάν -τον Τούρκο πρόεδρο και εχθρό της δημοκρατίας- για να μπλοκάρει την απόγνωση των Σύρων και των Ιρακινών μπροστά στην πόρτα τους;
Αυτό το παιχνιδάκι των «μικρών διαφορών» ανάμεσα στην Ευρώπη και την Αμερική είναι ένας εύκολος τρόπος για να κολακεύουμε τον ναρκισισμό μας. Αλλά ο φιλικός ανταγωνισμός μας δεν θα πρέπει να μας κάνει να ξεχνάμε μια πολύ σοβαρή πραγματικότητα: απέναντι στους δημοκρατικούς θεσμούς οι πολίτες έχουν όλο και λιγότερο εμπιστοσύνη, και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Κατά συνέπεια, και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού η δημοκρατία βρίσκεται σε κίνδυνο. Και δυστυχώς και στις δύο όχθες του Ατλαντικού οι πολιτικές ελίτ δείχνουν ανίκανες να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Και στην παρούσα φάση, σε αυτό το σημείο η Ευρώπη και η Αμερική μοιάζουν σαν δύο σταγόνες νερό».