ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιβεβαίωσαν σήμερα στη Σόφια την «ευρωπαϊκή προοπτική» που έχουν επανειλημμένα υποσχεθεί στις χώρες των Βαλκανίων, όπου η Ρωσία αποπειράται να επεκτείνει την επιρροή της, αλλά δεν έκρυψαν την επιφυλακτικότητά τους για το ενδεχόμενο μιας ταχείας διεύρυνσης της ΕΕ που βρίσκεται σε πλήρη επανίδρυση.
Μετά το χθεσινοβραδινό δείπνο, το οποίο ήταν αφιερωμένο στο ενιαίο μέτωπο που η ΕΕ θέλει να αντιτάξει στα «καπρίτσια» του Ντόναλντ Τραμπ, οι Ευρωπαίοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συναντήθηκαν σήμερα με τους ομολόγους τους της Αλβανίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της Σερβίας, του Μαυροβουνίου, της ΠΓΔΜ και του Κοσόβου.
Μια σύνοδος κορυφής μ’ αυτή τη μορφή γίνεται για πρώτη φορά «εδώ και 15 χρόνια», επέμεινε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, υπογραμμίζοντας την έκκληση των 28 «η ευρωπαϊκή προοπτική να παραμείνει η γεωστρατηγική επιλογή των δυτικών Βαλκανίων».
«Αυτή η σύνοδος κορυφής είναι ίσως μια συμβολική πράξη, όμως μπορεί να προκαλέσει και πάλι λίγο περισσότερο δυναμισμό», δήλωσε ο αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς, η χώρα του οποίου αναλαμβάνει τον Ιούλιο την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ.
«Είναι σημαντικό και για εμάς επειδή, αν δεν υπάρχει ευρωπαϊκή προοπτική στα Βαλκάνια, η τουρκική επιρροή και άλλες επιρροές θα γίνονται όλο και πιο ισχυρές», προειδοποίησε ο Κουρτς.
Όμως Ευρωπαίοι ηγέτες μετρίασαν τις ελπίδες για μια σύντομη ένταξη των χωρών των Βαλκανίων στην ΕΕ.
Ο γάλλος πρόεδρος Μακρόν τόνισε ότι υποστηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική των Βαλκανίων, όμως πρόσθεσε πως πιστεύει ότι «πρέπει να δούμε με πολλή σύνεση και αυστηρότητα κάθε νέα διεύρυνση».
«Πρέπει να βοηθήσουμε όλες τις χώρες που κάνουν μεταρρυθμίσεις και που προχωρούν προς την Ευρώπη», δήλωσε ακόμη ο Μακρόν, προσθέτοντας ωστόσο πως, πριν εξετάσει οποιαδήποτε νέα διεύρυνση, η ΕΕ πρέπει πρώτα να διεξαγάγει «μια αληθινή μεταρρύθμιση που θα επιτρέψει την εμβάθυνση και την καλύτερη λειτουργία» της ένωσης των 27, μετά την προγραμματισμένη αποχώρηση των Βρετανών το 2019.
Η Γαλλία και άλλες χώρες θεωρούν πως οι ταχείες εντάξεις χωρών της ανατολικής Ευρώπης, που έγιναν τα τελευταία 15 χρόνια, είναι μία από τις αιτίες των δυσκολιών που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην τελική δήλωση της συνόδου κορυφής, οι Ευρωπαίοι αποφεύγουν έτσι να χρησιμοποιήσουν τις λέξεις «ένταξη» ή «διεύρυνση».
Κάνουν αντίθετα λόγο για «συνδεσιμότητα», μέσω της υπόσχεσης για επενδύσεις στις υποδομές στον τομέα των μεταφορών στα Βαλκάνια, για εκπαιδευτικές και πολιτιστικές ανταλλαγές και για ενίσχυση των δεσμών απέναντι σε «κοινές προκλήσεις», όπως η ασφάλεια και η μετανάστευση.
Η ΕΕ δηλώνει «αποφασισμένη να ενισχύσει και να εντείνει τη δράση της σε όλα τα επίπεδα για να υποστηρίξει την πολιτική, οικονομική και κοινωνική μεταμόρφωση της περιοχής», στο κείμενο αυτό που συνδυάζεται μ’ ένα πρόγραμμα δράσεων στο οποίο «συστρατεύονται» οι χώρες των Βαλκανίων.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υπενθύμισαν πως οι 28 θα έχουν και άλλα ραντεβού τον Ιούνιο για να συζητήσουν την ένταξη στην ΕΕ. Και κυρίως για να αποφασίσουν αν θα δεχθούν να αρχίσουν διαπραγματεύσεις με την Αλβανία και την ΠΓΔΜ, όπως προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Προς το παρόν, ενταξιακές συνομιλίες έχουν αρχίσει μόνο με τη Σερβία (το 2014) και το Μαυροβούνιο (το 2012), χώρες για τις οποίες ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ θα ήθελε να έχουν γίνει «μέχρι το 2025» μέλη της Ένωσης.
Πριν όμως γίνει οτιδήποτε, οι χώρες των Βαλκανίων «οφείλουν να πράξουν έτσι ώστε να υπάρξει μεταξύ τους περισσότερη σταθερότητα, λιγότερη ένταση», επέμεινε ο βέλγος πρωθυπουργός Σαρλ Μισέλ.
Οι Ευρωπαίοι εκφράζουν ανησυχία κυρίως για τις εντάσεις ανάμεσα στη Σερβία και την πρώην επαρχία της, το Κόσοβο. Εξάλλου πέντε κράτη μέλη (η Ισπανία, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Σλοβακία και η Ρουμανία) δεν αναγνωρίζουν τη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας στην οποία προέβη το Κόσοβο το 2008. Μάλιστα ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι ήταν σήμερα απών για να υπογραμμίσει ότι δεν αναγνωρίζει το Κόσοβο.
Η διένεξη ανάμεσα στην Ελλάδα και την ΠΓΔΜ είναι επίσης ένα πρόβλημα για την ΕΕ. Οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας και της ΠΓΔΜ Ζόραν Ζάεφ συναντήθηκαν στο περιθώριο της συνόδου κορυφής για να συζητήσουν το θέμα.
Χθες Τετάρτη οι 28 αφιέρωσαν ένα δείπνο εργασίας στη Σόφια για να αντιτάξουν ένα «ενιαίο μέτωπο» στον Ντόναλντ Τραμπ, κυρίως αναφορικά με τη συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, από την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος αποφάσισε να αποσύρει τη χώρα του.
«Στην ΕΕ συμμεριζόμαστε την άποψη ότι η συμφωνία δεν είναι τέλεια, αλλά οφείλουμε να παραμείνουμε σ’ αυτή τη συμφωνία και να συνεχίσουμε τις διαπραγματεύσεις με το Ιράν πάνω σε άλλα θέματα, όπως οι βαλλιστικοί πύραυλοι», δήλωσε σήμερα η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ.
«Θα εργασθούμε για να διατηρήσουμε το πλαίσιο της συμφωνίας του 2015 όποιες κι αν είναι οι αμερικανικές αποφάσεις», δήλωσε από την πλευρά του ο Εμανουέλ Μακρόν. Έστω κι αν αυτή η συμφωνία «είναι ανάγκη να συμπληρωθεί με μια συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα μετά το 2025, μια συμφωνία για τις βαλλιστικές δραστηριότητες και την περιφερειακή παρουσία», πρόσθεσε ο Γάλλος πρόεδρος.