ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Η Ιταλία είναι ένα πολιτικό εργαστήρι. Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, το ερώτημα ήταν αν οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούσαν να κρατήσουν τους κομμουνιστές μακριά από την εξουσία. Υστερα η Ιταλία παρήγαγε τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, πολύ πριν οι ΗΠΑ εκλέξουν τον Ντόναλντ Τραμπ. Τώρα, την παραμονή των ευρωεκλογών που αναμένεται να σημαδευτούν από μια επέλαση των λαϊκιστών, η Ιταλία έχει μια ξενόφοβη και λαϊκιστική κυβέρνηση, ο ισχυρός άνδρας της οποίας – ο Ματέο Σαλβίνι – είναι ο πιο δημοφιλής εκπρόσωπος του νέου αντιφιλελευθερισμού.
Αυτά γράφει ο άρθρογράφος και αναλυτής των New York Times Ρότζερ Κοέν, επισημαίνοντας πως οι διεργασίες που γίνονται στα κόμματα της ακροδεξιάς και του δεξιού λαϊκισμού στην Ευρώπη ενόψει ευρωεκλογών είναι ένα “πολιτικό εργαστήρι” που θα επηρεάσει την παγκόσμια πολιτική σκηνή.
Γράφει ο Ρότζερ Κοέν:
Ο Στιβ Μπάνον, ο πρώην σύμβουλος του Τραμπ, βρίσκεται πολύ κοντά στον Σαλβίνι τον τελευταίο καιρό. Δεν είναι περίεργο. Ο Μπάνον διέγνωσε την ασθένεια που κατατρώγει τις δυτικές δημοκρατίες πριν από οποιονδήποτε άλλο. Και ενθάρρυνε μια εξέγερση για να γίνει ορατός ο αόρατος πολίτης.
Τώρα, ο Μπάνον γυρίζει την Ευρώπη, έχοντας την πεποίθηση ότι η Γηραιά Ηπειρος προπορεύεται των Ηνωμένων Πολιτειών κατά έξι μήνες με έναν χρόνο. Όπως το Brexit ήταν ο προάγγελος της νίκης του Τραμπ, έτσι και μια νίκη της Δεξιάς στις ευρωεκλογές θα ενεργοποιήσει τη βάση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στις ΗΠΑ.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η Λέγκα του Σαλβίνι θα λάβει πάνω από 30% στις ευρωεκλογές, έναντι 6,2% που είχε λάβει το 2014. Τα ξενόφοβα και ευρωσκεπτικιστικά κόμματα μπορεί να λάβουν ως και 35% των εδρών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στη Γαλλία, οι εθνικιστές της Μαρίν Λεπέν είναι ισόπαλοι με το φιλοευρωπαϊκό κόμμα του Μακρόν, ενώ στη Βρετανία το νέο κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ έρχεται πρώτο με διαφορά.
Ο Σαλβίνι παίζει καταλυτικό ρόλο σε αυτή τη μεταστροφή. Όπως μου είπε ο Μπάνον, «αυτή τη στιγμή είναι ο σημαντικότερος τύπος στη σκηνή. Είναι χαρισματικός, δυναμικός και αντιλαμβάνεται τον μηχανισμό της διακυβέρνησης. Οι συγκεντρώσεις του είναι το ίδιο ισχυρές μ’εκείνες του Τραμπ. Η Ιταλία είναι μια χώρα που αγκάλιασε τον εθνικισμό, διέλυσε τα στερεότυπα, πέταξε στα σκουπίδια την παλιά αντιπαράθεση μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς».
Παρά την αναταραχή, βρήκα την Ιταλία αναλλοίωτη. Η Νέα Δεξιά έχει διδαχθεί από το παρελθόν. Δεν εξαφανίζει κόσμο. Δεν προβαίνει σε μαζική στρατιωτικοποίηση. Τα βάζει με τους μετανάστες, δοξάζει το παρελθόν, εξαίρει την ανδροκρατία, χλευάζει τον φιλελευθερισμό. Ο Σαλβίνι βρίσκεται παντού, εκτός από το γραφείο του. Κάνει πάνω από 30 αναρτήσεις την ημέρα στο Facebook για τα 3,7 εκατομμύρια που τον ακολουθούν (ο Μακρόν έχει 2,6 εκατομμύρια). «Τον βρίσκω αποκρουστικό, αλλά πιάνει τον σφυγμό της κοινωνίας», λέει η Νάταλι Τότσι, διευθύντρια του ιταλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που η ευρωπαϊκή ακροδεξιά διάλεξε το Μιλάνο για την τελευταία μεγάλη προεκλογική της συγκέντρωση.
Ο Μπάνον παρουσιάζει μια απλή εικόνα για την αμερικανική πολιτική. Η εργατική τάξη είναι το μεγάλο θύμα. Τα παιδιά της πολέμησαν σε άγνωστους πολέμους. Τα εισοδήματά της εξανεμίστηκαν στην κρίση του 2008. Οι δουλειές τους μεταφέρθηκαν στην Κίνα. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν κάποιος να πει «ως εδώ» και να αποκαταστήσει το μεγαλείο της Αμερικής. Το όνομά του ήταν Τραμπ.
Στην Ευρώπη λειτουργούν πολλοί από αυτούς τους παράγοντες. Η «κεντρική κυβέρνηση της Ευρώπης» και τα μέτρα λιτότητας που εφάρμοσε, η ανεξέλεγκτη μετανάστευση και η αίσθηση των κατοίκων της επαρχίας ότι είναι «αναλώσιμοι» οδήγησε στο φαινόμενο Σαλβίνι και των ομοίων του στην ήπειρο.
«Στην εικόνα που έχει ο Μακρόν για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, η Ιταλία είναι η Νότια Καρολίνα και η Γαλλία η Βόρεια Καρολίνα», μου είπε ο Μπάνον. «Αλλά η Ιταλία θέλει να είναι η Ιταλία. Δεν θέλει να είναι η Νότια Καρολίνα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να είναι μια ένωση εθνών».
Η αλήθεια είναι πως η Ιταλία είναι Ιταλία, με την υψηλή της ανεργία, τη στασιμότητα, την αρχαϊκή της δημόσια διοίκηση και το χάσμα ανάμεσα στον Βορρά (για τον οποίο η Λέγκα ήθελε κάποτε να αποσχιστεί) και το Μετσοτζόρνο. Η συμμαχία του Σαλβίνι δεν έκανε τίποτα για να λύσει αυτά τα προβλήματα. Αντίθετα, δαιμονοποίησε τους μετανάστες, επιτέθηκε στο δικαστικό σώμα και προέβαλε το σύνθημα «Πρώτα η Ιταλία».
Ο κίνδυνος δεν είναι η έξοδος της χώρας από την ΕΕ ούτε η επιστροφή του φασισμού. Είναι αυτό που ο πρώην υπουργός Φαμπρίτσιο Μπάρκα αποκαλεί «ορμπανοποίηση της χώρας». Ενας άλλος κίνδυνος είναι αυτό που συνέβη στις ΗΠΑ: η ηθική κατάπτωση. Η φράση που ακούγεται όλο και συχνότερα εδώ είναι «δεν είμαι φασίστας, αλλά…»
Η μεγάλη αποστολή για τα κόμματα της κεντροαριστεράς και κεντροδεξιάς είναι να αποκαταστήσουν μια αίσθηση αναγνώρισης στους ξεχασμένους της παγκοσμιοποίησης. Η εθνικιστική επέλαση είναι ισχυρή, αλλά το φιλοευρωπαϊκό φιλελεύθερο αίσθημα είναι ακόμη ισχυρότερο.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ