panos_drivas Ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα βγαίνει καθαρά ενισχυμένος από τις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στην Πορτογαλία χθες Κυριακή, τέσσερα χρόνια αφότου ανέλαβε την εξουσία, το 2015, συμμαχώντας με την αριστερά για να γυρίσει τη σελίδα της λιτότητας. Με βάση τα σχεδόν οριστικά αποτελέσματα, η παράταξη του 58χρονου άλλοτε δημάρχου της Λισαβόνας συγκέντρωσε το 36,65% των ψήφων και θα διαθέτει τουλάχιστον 106 έδρες από το σύνολο των 230 του κοινοβουλίου, από 86 το 2015.
Οι σοσιαλιστές αφήνουν έτσι πολύ πίσω την παράταξη που αποτελούσε τον κύριο αντίπαλό τους, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PSD, κεντροδεξιά), που είδαν το δικό τους ποσοστό να συρρικνώνεται στο 27,9% και τις έδρες τους στο κοινοβούλιο να μειώνονται στις 77 από 89.
Η ψηφοφορία, που σημαδεύτηκε από μια αποχή-ρεκόρ (45,5%), επιβεβαίωσε ότι η χώρα είναι μια από τις λιγοστές στην Ευρώπη όπου οι σοσιαλιστές έχουν ούριο άνεμο και όπου η λαϊκιστική δεξιά δεν έχει πρακτικά βάρος στον πολιτικό διάλογο, μολονότι το κόμμα Chega! («Αρκετά!») μπαίνει στο κοινοβούλιο εκλέγοντας έναν βουλευτή.
Ο Κόστα δεν θα διαθέτει πάντως απόλυτη πλειοψηφία, κάτι που τον υποχρεώνει να επιδιώξει την υποστήριξη άλλων παρατάξεων, σε ένα κοινοβούλιο όπου θα κυριαρχεί η κεντροαριστερά και η αριστερά.
Η πυξίδα για συμμαχία δείχνει Αριστερά
Πανηγυρίζοντας τη νίκη του ενώπιον των υποστηρικτών του, ο Κόστα δήλωσε διατεθειμένος να επαναλάβει την εμπειρία της συμμαχίας της προηγούμενης θητείας του.
«Η σταθερότητα είναι κεφαλαιώδης για τη διεθνή αξιοπιστία της Πορτογαλίας και για να προσελκυστούν επενδυτές. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα θα αγωνιστεί για να βρεθούν λύσεις που θα εγγυηθούν τη σταθερότητα» αυτή, είπε.
Το Μπλοκ της Αριστεράς, που εξασφάλισε 19 έδρες, όπως και το 2015, δήλωσε έτοιμο να «διαπραγματευθεί» με τους σοσιαλιστές «μια συμφωνία που θα εγγυάται τη σταθερότητα της χώρας», σύμφωνα με την επικεφαλής του Καταρίνα Μαρτίνς. Με 12 έδρες, οι κομμουνιστές, που είδαν τον αριθμό των εδρών τους να μειώνεται, δεν απέκλεισαν το ενδεχόμενο να υποστηρίξουν εκ νέου τους σοσιαλιστές.
Ο Κόστα διαθέτει άλλον έναν δυνητικό εταίρο, το μικρό κόμμα PAN, με βουδιστική φιλοσοφία, που προτάσσει την προστασία των ζώων και της φύσης και θα καταλάβει τέσσερις έδρες στο νέο πορτογαλικό κοινοβούλιο.
Κερδισμένοι και χαμένοι
Πάντως, οι Σοσιαλιστές συγκαταλέγονται στους κερδισμένους των χθεσινών εκλογών. Παρά το γεγονός ότι απέχουν δέκα έδρες από την απόλυτη πλειοψηφία η αύξηση της εκλογικής δύναμής του και τα ποσοστά του, του δίνουν επαρκές περιθώριο.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το Μπλοκ της Αριστεράς (ΒΕ) δεν είδε να σημειώνεται κάποια σημαντική αλλαγή στα ποσοστά του σε σχέση με το 2015. Ωστίσο, το γεγονός είναι ότι πλέον παγιώνεται ως τρίτη δύναμη στην πολιτική σκηνή της χώρας, αντέχοντας στην πίεση των Σοσιαλιστών και την τακτική τους της «ωφέλιμης ψήφου».
Παρά την σύγκρουση, πολλές φορές σκληρή, στην προεκλογική περίοδο για τα ίδια στρώματα των ψηφοφόρων, η διαβεβαίωση του Κόστα για συνέχιση της συνεργασίας, αλλά και η δήλωση της επικεφαλής του αριστερού κόμματος Καταρίνας Μάρτινς ότι θα στηρίξει τον πρωθυπουργό, καθιστά το ΒΕ ως έναν ακόμη πιο σημαντικό παίκτη στο παιχνίδι της εξουσίας.
Αλλά, ταυτόχρονα, παγιώνει και τις αξιώσεις του για να συμμετέχει σε αυτό το παιχνίδι. Το Μπλοκ θέτει ως προϋποθέσεις την ανατροπή της εργατικής μεταρρύθμισης (αναπλήρωση των αργιών, των υπερωριών και της αποζημίωσης για απόλυση). Και πάνω απ’ όλα σαφή συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης, είτε για το σύνολο της θητείας, είτε σε ετήσια ανανεώσιμη βάση.
Ο Αντρέ Σίλβα του οικολογικού κόμματος PAN κέρδισε τη συμπάθεια των κύκλων που μάχονται για το περιβάλλον και τη ζωοφιλία και ξεπέρασε τις αρχικές του προσδοκίες για εκλογή δύο βουλευτών. Οι τέσσερις έδρες που κατέλαβε καθιστά την παράταξή του μία κοινοβουλευτική δύναμη που μπορεί να διαδραματίσει κάποιο ρόλο στην αναζήτηση εναλλακτικών συμμαχιών από την πλευρά του Κόστα για να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Παρά τα κενά και τις ασυνέπειες στο εκλογικό του πρόγραμμα, το PAN απέδειξε πως είναι ικανό να διεισδύσει σε μία μεγάλη μερίδα του εκλογικού σώματος.
Κερδισμένα είναι σαφώς και τα άλλα τρία νέα κόμματα που καταφέρνουν να εκλέξουν από έναν βουλευτή. Η σημασία της εισόδου στη Βουλή βέβαια της Φιλελεύθερης Πρωτοβουλίας (IL) του Κάρλους Γκιμαράς Πίντου, του «Ελεύθερου» (Livre) του Ρούι Ταβάρες και του «Αρκετά!» (Chega!), του Αντρέ Βεντούρα, είναι διαφορετική.
Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, η είσοδός τους στη Βουλή καταδεικνύει με τον πιο εύγλωττο τρόπο την δυσφορία του εκλογικού σώματος προς τις παραδοσιακές πολιτικές παρατάξεις. Με τον Κάρλους Γκιμαράες η Πορτογαλία έχει τον πρώτο βουλευτή που εκλέγεται χάρις στη δύναμη και την εμβέλεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Η είσοδος του Βεντούρα στη Βουλή, που απέδειξε ότι γνωρίζει πώς να εκμεταλλεύεται τη δυσφορία του εκλογικού σώματος, με την εξτρεμιστική του κριτική, που όπως φαίνεται διαπερνά τις συνειδήσεις κάποιου ακροατηρίου, οδηγώντας στην ραγδαία άνοδο του Chega! Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Βεντούρα «μέσα σε 8 χρόνια θα είμαστε το πιο μεγάλο κόμμα της Πορτογαλίας».
Στον αντίποδα, η εκατόμβη της κεντρώας παράταξης CDS (από 18 σε μόλις 5 βουλευτές) και του δεξιού αντιπολιτευόμενου PSD αυξάνουν τις δυνατότητες ελιγμού του Κόστα. Η ηγέτιδα του CDS Ασουνσάο Κρίστας ήδη ανακοίνωσε την είσοδο του κόμματός της «σε έναν νέο κύκλο», με τη διενέργεια συνεδρίου και την εκλογή νέου ηγέτη. Η Κρίστας χρεώνεται τα μεγάλα σφάλματα στην προεκλογική περίοδο,ιδίως την εμμονή της στη σκανδαλολογία γύρω από την υπόθεση του κλεμμένου πολεμικού υλικού από τη βάση Τάνκους, που δεν απέδωσε.
Στους ηττημένους των χθεσινών εκλογών συγκαταλέγεται και το Κομμουνιστικό Κόμμα (PCP), την κυβερνητική παράταξη που χτυπήθηκε δεινότερα από την πολιτική της «ωφέλιμης ψήφου», που προέταξε ο Κόστα. Χωρίς σημαντική διάθεση αυτοκριτικής ο ηγέτης του Ζερόνιμου ντε Σόουζα εμφανίσθηκε μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων να εκφράζει ξανά τη στήριξή του στην κυβέρνηση Κόστα και δήλωσε έτοιμος να συνεχίσει την εμπειρία της συνεργασίας. Υπό όρους βέβαια: αύξηση του βασικού μισθού στα 850 ευρώ, πραγματική αύξηση στις συντάξεις, θέση στα κρατικά νηπιαγωγεία σε όλα τα παιδιά έως; 3 ετών και επενδύσεις στην Υγεία.