ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Συζητούσα περί τα τέλη Αυγούστου, με το αλάτι της θάλασσας ακόμα στο δέρμα, με δύο καλούς συναδέλφους, επιτελικά στελέχη τηλεοπτικών σταθμών, για το μιντιακό τοπίο εν γένει ενόψη νέας (τηλεοπτικής) σεζόν.
“Πολιτικές εκπομπές;”, μου απάντησαν, ερωτώντας με απορία, στην παρατήρησή μου για την ένδεια των νέων προγραμμάτων ως προς τον ενημερωτικό τομέα. “Τι να τις κάνουμε τις πολιτικές εκπομπές; Φέτος, δεν θα είναι πολιτική χρονιά, εκλογές δεν θα έχουμε. Ψυχαγωγία και μόνο ψυχαγωγία. Κι από ενημέρωση, τα χρηστικά, η καθημερινότητα…”.
Ξύνισα, στράβωσα, αντέταξα επιχειρήματα. Δεν πειθόταν με τίποτα.
Κατανοητότατο. Όλα είχαν περίπου προαποφασιστεί. Από εμπορικής άποψης το καταλαβαίνω. Τι να “πουλήσουν” οι βραδινές ενημερωτικές εκπομπές, για παράδειγμα, απέναντι σε ένα #GNTM, ή τις “Άγριες Μέλισσες”; Και δεν θα ανακαλύψουμε, αίφνης, τον τροχό- έτσι δουλεύει η τηλεόραση. Το εάν μπορούν να συνυπάρξουν τα μεν και τα δε είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο και ας μην κουράζουμε τους διευθυντές προγράμματος των καναλιών. Φετίχ και ταμπού: η κερδοφορία προκύπτει από την ψυχαγωγία. Και συχνά, όσο πιο ρυπαρή είναι, τόσο μεγαλύτερα τα κέρδη.
Αυτή, ωστόσο, είναι η μία πλευρά των πραγμάτων. Υπάρχει, όμως, κι η άλλη, η σκοτεινή, η υποδόρια, η υπονομευτική.
Διότι, έλα που η “μη πολιτική χρονιά”, κατά τους επιτελείς της τηλοψίας, εξελίσσεται σε μια ιδιαιτέρως πολιτική και μάλλον εξαιρετικά επικίνδυνη σεζόν πολιτικών και εθνικών εξελίξεων. Κάποιοι το προβλέπαμε αλλά, πάντως, όχι σε τέτοιο βαθμό.
Έξι μήνες νέας διακυβέρνησης και τα πολιτικά γεγονότα εναλλάσσονται σε ένα ατελείωτο φλαμένγκο. Νομοσχέδια μείζονος σημασίας, παραιτήσεις διοικητών νοσοκομείων και υπουργών, αποκαλύψεις η μια μετά την άλλη, κοινωνική αναταραχή, αποφάσεις που επηρεάζουν -αρνητικά και θετικά- τη ζωή των πολιτών, μετασχηματισμοί κομμάτων, εσωτερικές ίντριγκες, επεισόδια, προσαγωγές και συλλήψεις, όργιο αστυνομικής καταστολής, στροφές στα εθνικά θέματα, προσφυγικό- μεταναστευτικό σε μια κλιμάκωση που το καθιστά (κατά την ίδια την κυβέρνηση) μη διαχειρίσιμο, θύελλα αντιδράσεων στις τοπικές κοινωνίες, έξαρση του ρατσισμού, ευρωπαϊκές εναλλαγές που ανατρέπουν ισορροπίες, και στο βάθος η σφοδρή πιθανότητα μιας απρόβλεπτης ως προς τις διαστάσεις της ελληνοτουρκικής κρίσης.
“Θερμά” επεισόδια, προσφυγή στη Χάγη, συνεκμετάλλευση (;), ναύαρχοι και στρατηγοί να προετοιμάζουν την κοινή γνώμη για το “απευκταίο”, ανάγκη για εθνική συνεννόηση, μηνύματα για ενότητα του Έθνους και ούτω καθ΄ εξής. “Τα καράβια μου καίω”, που θα έλεγε και ο Πορτοκάλογλου. Από που να το πιάσεις και που να τελειώσεις.
Γιατί θυμήθηκα αυτή την καλοκαιρινή συζήτηση;
Είναι προφανές πως κάποιοι είχαν αποφασίσει να πορευτούμε ήπια και “γλυκά” -που είπε κι ο Βορίδης- ανάμεσα σε μια “κανονικότητα” και στην “αναγκαστικότητα” αυτής της “κανονικότητας”. Να κρατήσουν χαμηλά τον πήχη της ενημέρωσης, δίχως πολλές πολλές αναλύσεις και εξηγήσεις, με μια “γραμμή” κυρίαρχη και τις αντιστάσεις στο περιθώριο. Με τα γνωστά και δεδομένα στην πειθαρχημένη έκφραση της πρωϊνής ζώνης και των δελτίων ειδήσεων.
Να μην διαταρραχθεί η πορεία από την εσχατολογία στους μικρούς παραδείσους της πολιτικής νεωτερικότητας. Να είναι περίπου αναγκαστική επιλογή στο τηλεχειριστήριο η ελαφρότητα αφού θα λείπει οτιδήποτε μπορεί να την αμφισβητήσει.
Θα αναρωτηθεί κανείς: και να υπήρχαν εναλλακτικές θα μπορούσε κανείς να νικήσει ένα #GNTM; Όχι.
Αλλά θα μπορούσε, βρε αδελφέ, πριν ή μετά τις “Άγριες Μέλισσες” να υπήρχαν και κάποιες άλλες “μέλισσες” που δεν τσιμπάνε αλλά ξυπνάνε. Που βάζουν ερωτήματα, που εξηγούν, που συνηγορούν ή αντιδρούν ανά περίπτωση.
Τα επιτελικά στελέχη των καναλιών (φίλοι…) έπεσαν έξω. Η χρονιά είναι ήδη ιδιαιτέρως πολιτική και θα εξελιχθεί ακόμα περισσότερο σε μια διακευκαμένη πολιτική ζώνη. Οι πολίτες ήδη ρωτάνε στα καφενεία και τα μαγαζιά “θα πάμε σε πόλεμο με την Τουρκία”; Προσωπικά τους απαντώ “όχι”, αλλά εκείνο που με προβληματίζει είναι πως αναζητούν φευγαλέες και ατεκμηρίωτες απαντήσεις –είτε για να επιβεβαιώσουν αυτό που νοιώθουν, είτε για να ησυχάσουν– επειδή δεν έχουν κανέναν (ή έχουν ελάχιστους κι αυτούς σπανίως τους αναζητούν) να τους το πει ολοκληρωμένα και τεκμηριωμένα.
Η υπόθεση Ινδαρέ και η σκηνοθεσία της απαλλαγής της αστυνομικής βίας ανέδειξαν περισσότερο αυτή την έλλειψη. Ψεύδη, ανακρίβειες, σπερμολογίες και μια αίσθηση διάχυτη του “λίγο από εδώ, λίγο από εκεί, νόημα δεν βγαίνει”.
Με τη νέα χρονιά τα πράγματα θα δυσκολέψουν. Όσοι (η κυβέρνηση πρώτη) ζητούν, δικαίως και ορθώς, συναίνεση, θα βρουν μπροστά τους ένα στρατό ανυποψίαστων πολιτών. Φοβισμένων και ελάχιστα ενημερωμένων. Και οι συναινέσεις δεν επιτυγχάνονται μέσα στον φόβο, την ανασφάλεια και την απύθμενη ελαφρότητα της δήθεν ψυχαγωγίας…
Τι λες τώρα, θα αναρωτηθούν πολλοί. Κι έχουν δίκιο…
Σ.Κ
Υ.Γ Τα καράβια μου καίω
Στίχοι: Νίκος Πορτοκάλογλου
Μουσική: Νίκος Πορτοκάλογλου
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Πορτοκάλογλου
Τα καράβια μου καίω
τα καράβια μου καίω – τα καίω
δε θα πάω πουθενά.
Μπρος στα πόδια σου κλαίω
μη μ΄αφήσεις σου λέω – σου λέω
να σ΄αφήσω ξανά.
Κι ας μη μου ΄χεις χαρίσει ποτέ
ένα χάδι ως τώρα
πάντα εδώ θα γυρνώ.
Από πείσμα και τρέλα θα ζω
σε τούτη τη χώρα
ώσπου να ΄βρω νερό
γιατί ανήκω εδώ.
Τα παιδιά στην κερκίδα
είναι η μόνη σου ελπίδα – ελπίδα
πρωινός ουρανός
Σταυρωμένη πατρίδα
μες στα μάτια σου είδα -αχ είδα
της ανάστασης φως.
Κι ας μη μου ΄χεις χαρίσει ποτέ
ένα χάδι ως τώρα
πάντα εδώ θα γυρνώ.
Από πείσμα και τρέλα θα ζω
σε τούτη τη χώρα
ώσπου να ΄βρω νερό
γιατί ανήκω εδώ.
Όποιος σε δει
για μια στιγμή
δίχως του πένθους
το μαύρο μανδύα.
Θα ΄σαι εσύ
θεά γυμνή
η αμαρτία του
κι η τιμωρία.
Σαν οπτασία
για μια ζωή.
Κι ας μη μου ΄χεις χαρίσει ποτέ
ένα χάδι ως τώρα
πάντα εδώ θα γυρνώ.
Από πείσμα και τρέλα θα ζω
στην έρημη χώρα
ώσπου να ΄βρω νερό
γιατί ανήκω εδώ.