ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Η πορεία του ελληνικού χρέους και η δυνατότητα εξυπηρέτησής του ταυτίζεται με την κρίση στην ελληνική και την ευρωπαική οικονομία. Παρ όλες τις δύο αναδιαρθρώσεις το ελληνικό χρέος συνεχίζει να μην είναι εξυπηρετίσιμο από τον κρατικό προυπολογισμό και πλέον να καθίσταται αναγκαία η τρίτη αναδιάρθρωσή του. Κυριότερος λόγος αποτυχίας αποτέλεσε η ελλειπής (αυτός είναι ο πιο ήπιος χαρακτηρισμός) προετοιμασία της κάθε αναδιάρθρωσης.
Στην Ελλάδα περισσότερο και στην ευρωζώνη λιγότερο το θέμα της αναδιάρθρωσης και της συζήτησης για τις προϋποθέσεις επιτυχίας της αναδιάρθρωσης είναι ένα από τα πολλά οικονομικά ταμπού. Η λέξη αναδιάρθρωση αποτελούσε απαγορευμένη λέξη και στις δύο αναδιαρθρώσεις μέχρι και την προηγούμενη μέρα της αναδιάρθρωσης. Μάλιστα προηγούμενος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών είχε απειλείσει με προσφυγή στην δικαιοσύνη προκειμένου να απαγορεύσει την συζήτηση για την αναδιάρθρωση του χρέους. Τα αποτελέσματα αυτής της τακτικής είναι γνωστά και δεν χρειάζεται να επανέλθουμε. Χρειάζεται όμως να επισημάνουμε ότι αυτή την φορά ίσως θα χρειαζόταν να υιοθετήσουμε μια διαφοροποιημένη τακτική μια και η προηγούμενη δεν μας οδήγησε σε κάτι βιώσιμο. Δηλαδή πρέπει να προετοιμάσουμε τις ελληνικές προτάσεις για το πώς θα μπορούσε να λάβει χώρα μια ενδεχόμενη αναδιάρθρωση. Σε καμμία περίπτωση αυτό δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως μονομερής ενέργεια από τους ευρωπαίους εταίρους και πιστωτές μια και αποτελεί πρόταση διαλόγου μια και για αυτή την σπουδή συντρέχουν κάποιοι λόγοι. Πολύ περισσότερο τώρα που σημαντικό μέρος του χρέους είναι κρατικό και απαιτεί ιδιαίτερη μεταχείριση.
Στην τρέχουσα συγκυρία η διεθνής αγορά ομολόγων βρίσκεται σε μια σημαντική καμπή. Συνεχίζει να υποεκτιμά κινδύνους που σε άλλες εποχές ζητούσε πολύ μεγαλύτερες αποζημιώσεις. Ας σκεφτεί κανείς ότι στα εταιρικά ομόλογα υψηλού ρίσκου οι αποδόσεις το 2008 ήταν 23% σήμερα βρίσκεται στο 5,6% και των αναδυόμενων κρατών έχουν υποχωρήσει από το 6% το 2008 στο 2,6% σήμερα. Δεδομένου όμως του κύκλου των αγορών αναμένουμε κάποια στιγμή αυτή η ‘καλή’ εποχή να σταματήσει και οι αγορές να υιοθετήσουν διαφορετική προοπτική και προσδοκίες. Τότε θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να συζητήσει κανείς αλλά και να αποσπάσει υποσχέσεις για την αναδιάρθρωση ενός χρέους ύψους 320 δις ευρώ. Η καλή συγκυρία ενισχύεται και από το γεγονός ότι η FED συνεχίζει την αγορά ομολόγων και την πολιτική της νομισματικής χαλάρωσης την οποία όπως ανακοίνωσε ο Ben Bernake στην συνέντευξη τύπου την 22/5/2012 θα περιορίσει στις αρχές του 2014. Και τότε ίσως είναι η στιγμή που θα αλλάξει η στάση των αγορών απέναντι στα κρατικά χρέη.
Εκτός από την ευνοϊκή διεθνή συγκυρία υπάρχουν όμως και κάποιοι λόγοι που επιβάλλονται από τις εσωτερικές οικονομικές εξελίξεις. Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο όπου η αβεβαιότητα της Χώρας και το συστημικό ρίσκο συνεχίζουν να είναι υψηλά και αυτό να επισκιάζει την οποιαδήποτε απόφαση για επένδυση καθιστώντας αδύνατη την ανάπτυξη. Αν η ελληνική οικονομία καταγράψει και το 2013 ύφεση του επιπέδου -5% τότε το 2014 θα ξεκινήσει με αρνητικούς οιωνούς με αποτέλεσμα να ακυρώνονται οι προϋποθέσεις επιτυχίας του προγράμματος του Δεκεμβρίου του 2012. Τότε για άλλη μια φορά ο προβληματισμός για την πορεία της ελληνικής οικονομίας θα κορυφωθεί εκτοξεύοντας τα spreads και τα cds στα ύψη. Σ αυτή την περίπτωση το αποτέλεσμα θα είναι για μια ακόμη φορά να οδηγηθούμε από τις εξελίξεις των αγορών κάνοντας μια ακόμα αποτυχημένη αναδιάρθρωση.