NewsEdit Χιλιάδες πολίτες παρακολουθούνται από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, χωρίς να έχουν το δικαίωμα να λάβουν γνώση αυτής της παρακολούθησης, όπως προκύπτει από ρεπορτάζ των Νικόλα Λεοντόπουλου, Θοδωρή Χονδρόγιαννου και Σταύρου Μαλιχούδη για το Reporters United.
Με εκπρόθεσμη και άσχετη τροπολογία που κατατέθηκε στις 31 Μαρτίου 2021 σε πολυνομοσχέδιο με «κατεπείγουσες ρυθμίσεις» για την αντιμετώπιση της πανδημίας, άλλαξαν οι κανόνες για την άρση απορρήτου των επικοινωνιών. Με τις υπογραφές του υπουργού Δικαιοσύνης Κ. Τσιάρα και του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Παναγιώτη Πικραμμένου, η τροπολογία στέρησε από την Αρχή του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) τη δυνατότητα να γνωστοποιεί στους πολίτες την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών τους από την ΕΥΠ, αν ο λόγος της παρακολούθησής τους αφορά την εθνική ασφάλεια.
Όπως αναφέρει το Reporters United, μέχρι εκείνη τη στιγμή η νομοθεσία προέβλεπε ότι μετά τη λήξη του μέτρου της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών κάποιου πολίτη (μετά δηλαδή το τέλος της παρακολούθησης), η ΑΔΑΕ μπορούσε να γνωστοποιεί στον θιγόμενο την άρση του απορρήτου, είτε αυτή έγινε για διακρίβωση σοβαρών εγκλημάτων είτε για λόγους εθνικής ασφάλειας. Μοναδική προϋπόθεση για τη γνωστοποίηση ήταν να μην διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίο διατάχθηκε η άρση του απορρήτου.
Η νέα διάταξη, που είναι πλέον νόμος του κράτους με την υπερψήφισή της από τη ΝΔ, το ΚΙΝΑΛ και τον ΣΥΡΙΖΑ, επιτρέπει στις κρατικές αρχές και συγκεκριμένα την ΕΥΠ, να προχωρούν σε μαζικές άρσεις απορρήτου της επικοινωνίας χιλιάδων πολιτών. Αυτοί θα παραμένουν σε καθεστώς άγνοιας και θα αδυνατούν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους από τυχόν παράνομη ή καταχρηστική άρση του απορρήτου.
Ιδιαίτερη εντύπωση κάνει πως η διάταξη έχει και αναδρομική ισχύ, καθώς και ότι στην Αιτιολογική της έκθεση αναφέρεται ως στόχος η «διαφάνεια στη διαδικασία της άρσης του απορρήτου». Στα οφέλη της ρύθμισης αναφέρονται η «αυξημένη αξιοπιστία» και «η διαφάνεια των θεσμών». Και οι τρεις ισχυρισμοί είναι φυσικά παραπλανητικοί, αν όχι χονδροειδή ψέματα.
Στη διάταξη έχουν αντιδράσει ο πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών Χρήστος Ράμμος και δύο ακόμα μέλη της ΑΔΑΕ. Με επιστημονικό τους άρθρο υποστηρίζουν ότι η νέα διάταξη ενδέχεται να παραβιάζει την συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών, το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), καθώς και τον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.
Όπως επισημαίνουν τα μέλη της ΑΔΑΕ και οι δημοσιογράφοι του Reporters United, σε ανάλογες περιπτώσεις το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ότι παραβιάστηκε το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, διότι οι εναγόμενες στις συγκεκριμένες υποθέσεις χώρες (Βουλγαρία, Ρωσία και Ουγγαρία) δεν πρόβλεψαν μεταξύ άλλων τη δυνατότητα εκ των υστέρων γνωστοποίησης άρσης του απορρήτου επικοινωνιών στους πολίτες τους.
Η διάταξη αυτή ήρθε σε ένα χρονικό σημείο όπου οι άρσεις απορρήτου επικοινωνιών με αιτιολογία την εθνική ασφάλεια ολοένα και αυξάνονται. Το τελευταίο έτος για το οποίο υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία από την ΑΔΑΕ, το 2020, οι άρσεις αυτές ανήλθαν σε 13.751 περιπτώσεις, που μπορούν να αφορούν άρσεις επικοινωνιών περισσότερων από ένα πρόσωπο.
Στα μέσα Νοεμβρίου η Εφημερίδα των Συντακτών με αποκλειστικό δημοσίευμά της αποκάλυψε ότι η ΕΥΠ παρακολουθεί πολίτες, υπαλλήλους οργανώσεων που ασχολούνται με το προσφυγικό, δημοσιογράφους και δικηγόρους.
Από την αποκάλυψη της ΕφΣυν ο δημοσιογράφος του Solomon και μέλος της κοινότητας του Reporters United Σταύρος Μαλιχούδης ανακάλυψε ότι ανήκει σε όσους παρακολουθούνται από την ΕΥΠ. Συμπτωματικά ή όχι, το τάιμινγκ των δύο γεγονότων συμπίπτει: Η τροπολογία για το απόρρητο ψηφίστηκε στις 31 Μαρτίου, οι επικοινωνίες του Μαλιχούδη που καταγράφονται στο σήμα της ΕΥΠ έγιναν στα μέσα Απριλίου.