ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ “Τι μεσολάβησε από τη νύχτα της Παρασκευής, όταν ο πρωθυπουργός μιλούσε περιχαρής για πολιτική σταθερότητα στο περιστύλιο της Βουλής, μετά την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνησή του, μέχρι το μεσημέρι της Δευτέρας που οι αγορές έριχναν στα τάρταρα το ελληνικό χρηματιστήριο, για να ακολουθήσει το μεγάλο κραχ των τελευταίων ημερών;”. Στην απλή αυτή ερώτηση, οι αναλυτές και πολιτικοί που απαντούν συγκλίνουν σε μια καταλυτική διαπίστωση: αυτό που μεσολάβησε είναι η συνάντηση Λανγκάρντ- Χαρδούβελη στην έδρα του ΔΝΤ και η γνωστοποίηση πως η Αθήνα υπέβαλε επίσημα αίτημα εξόδου από το σκέλος δανεισμού του Ταμείου και από το μνημόνιο.
Όσο κι αν το Μέγαρο Μαξίμου επιχειρεί να πείσει πως για το κραχ των τελευταίων 24ωρων “φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ”, είναι σαφές πως ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει τη δύναμη της…πεταλούδας το πέταγμα της οποίας στην Ευρώπη μπορεί να προκαλέσει σεισμό στην Ιαπωνία, κατά τη γνωστή ρήση περί αλληλεπίδρασης στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία.
Εαν δει, άλλωστε, κανείς τον διεθνή περίγυρο θα κατανοήσει πως η ελληνική οικονομία και το ρηχό αθηναϊκό χρηματιστήριο είναι, απλώς, οι ασθενείς κρίκοι σε μία παγκόσμια αλυσίδα που είναι έτοιμη να σπάσει. Η τραγική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι οικονομίες της Ιταλίας και της Γαλλίας, η επιβράδυνση που για δύο τρίμηνα, τώρα, κτυπά στην ίδια τη Γερμανία και κάνει τους ειδικούς να μιλούν για την “ψευδαίσθηση της γερμανικής ανάπτυξης”, τα συστημικά προβλήτα στην ευρωζώνη που διογκώνονται, ο υπόγειος πόλεμος μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ντράγκι από τη μια με τους εμμονικούς Γερμανούς της Μέρκελ και του Σόϊμπλε από την άλλη και άλλα πολλά είναι συμπτώματα μιας μεγάλης και επικίνδυνης ασθένειας. Μπροστά σε αυτή η πολιτική αβεβαιότητα στην Ελλάδα, όπως αυτή θέλουν να ορίζουν ορισμένοι βλέποντας στις δημοσκοπήσεις το σταθερά διευρυνόμενο προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ, είναι απλώς το επιταχυντικό υλικό που “φουντώνει” την πυρκαγιά.
Το τσιγάρο, όμως, το έχουν πετάξει άλλοι στο δάσος. Είναι, για παράδειγμα, προφανές πως οι δανειστές δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους στην Ελλάδα. Δεν θέλουν να αφήσουν την Αθήνα να εξέλθει από το μνημόνιο και, γι αυτό, επιχειρούν να επιβάλλουν το ενδιάμεσο σχέδιο να υποταχθεί η κυβέρνηση Σααμρά σε μία “προληπτική γραμμή πίστωσης” που θα εξασφαλίζει δανεισμό μέσω ESM, όταν θα υπάρχει αδυναμία δανεισμού από τις αγορές λόγω συνθηκών και υψηλών επιτοκίων. Αυτό, φυσικά, οι δανειστές θέλουν να το συνδέσουν με μία κατάσταση ενισχυμένης εποπτείας (σαφώς εντονότερης από αυτή που στο πλαίσιο του δημοσιονομικού συμφώνου υποβάλλονται, πλέον, όλες οι οικονομίες της ευρωζώνης) και ένα νέο μνημόνιο με όρους, ακόμα κι αν εν προκειμένω δεν ονομαστεί έτσι.
Αυτό χαλά τον πολιτικό σχεδιασμό της κυβέρνησης που θέλει να φτάσει στην προεδρική εκλογή με το σύνθημα “βγήκαμε από το μνημόνιο, διώξαμε το ΔΝΤ ενάμισι χρόνο νωρίτερα”. Μόνο που οι δανειστές θεωρούν οτι διακινδυνεύουν την δική τους αξιοπιστία επιτρέποντας στον Αντώνη Σαμαρά να “παίξει” πολιτικά με την οικονομία.
Παράλληλα, σχεδόν όλοι στο εξωτερικό έχουν προεξοφλήσει πως η επόμενη κυβέρνηση στην Ελλάδα θα είναι κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και γι αυτό στρέφουν, πλέον, το βλέμμα τους με μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην “στροφή προς τον ρεαλισμό” που επιχειρεί ο Αλέξης Τσίπρας.
ΤΙ ΘΕΛΟΥΝ ΟΙ ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ- ΘΑ ΥΠΟΚΥΨΕΙ Η ΑΘΗΝΑ;
Οι δανειστές επιχειρούν να επιβάλλουν ξανά δικό τους «Μνημόνιο» στην Ελλάδα, πιέζουν Τρόικα και αγορές. Τα σχέδιά τους ευνοεί η πολιτική πόλωσης αντί σύγκλισης, που την καθιστά έρμαιο στις διαθέσεις τους. Ευρωπαίοι εταίροι και ΔΝΤ «σπρώχνουν» την κυβέρνηση να καταφύγει στον λογαριασμό προληπτικής πίστωσης του ESM, κάτι που θα συνδυάζεται με νέου τύπου επιτήρηση και τήρηση προγράμματος λιτότητας. Από πλευράς τους και τα ξένα funds «τορπίλισαν» μέσα σε λίγα 24ωρα τα σχέδια της Αθήνας για άμεσο δανεισμό της χώρας από τις αγορές ομολόγων.
Μετά το χθεσινό «στραπάτσο» στις αγορές που εκτόξευσαν τα δεκαετή ελληνικά ομόλογα στο 7,84% και βούλιαξαν το χρηματιστήριο έως και στο -10%, η χώρα μετράει τις πληγές της. Ακόμα και αν δεν συνεχιστεί σήμερα η «ομοβροντία» των αγορών (υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ως προς αυτό) τίποτα δεν θα είναι πια ίδιο όταν κατακαθίσει η σκόνη. Οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων γύρισαν οκτώ μήνες πίσω και με τα νέα δεδομένα κάθε σχεδιασμός για δανεισμό μέσα στη χρονιά με μακροχρόνιους τίτλους (7ετίας) φαντάζει άτοπος επί του παρόντος.
Στην κυβέρνηση δεν επιβεβαιώνουν αλλά ούτε διαψεύδουν ακόμη τις αναφορές αξιωματούχων της ευρωζώνης πως η Αθήνα «άλλαξε σχέδια» και θα δεχτεί την γραμμή προληπτικής πίστωσης μετά τη λήξη του ευρωπαϊκού προγράμματος, από το 2015 και μετά.
Το παρουσιάζουν, εντούτοις, όλα αυτά σαν «σχέδια» της Αθήνας, αν και στην πραγματικότητα οι δανειστές ήταν εκείνοι που κατευθύνουν τα πράγματα στην διατήρηση της επιτροπείας στην Ελλάδα. Εκμεταλλεύονται άριστα όλοι, όμως, τις εσωτερικές έριδες και την αδυναμία των πολιτικών δυνάμεων για σύγκλιση και ενότητα, με κοινό σκοπό την επίτευξη του καλύτερου εφικτού αποτελέσματος για τη χώρα.
Όροι και δεσμεύσεις
Η ανοιχτή γραμμή πίστωσης προορίζεται για χώρες που μπαινοβγαίνουν σε μνημόνιο, όπως η Ελλάδα και χρησιμεύει σαν «δίχτυ ασφαλείας» μέχρι να μπορέσουν να δανείζονται σαν «κανονικές» χώρες από τις αγορές. Προϋποθέτει μέτρα και ελέγχους, που δεν απέχουν ίσως και πολύ από το νέο καθεστώς εποπτείας που προβλέπεται στην ΕΕ για όλα τα κράτη-μέλη και κυρίως εκείνα με υψηλά ελλείμματα.
Για να οδηγηθεί, εντούτοις, σχεδόν υποχρεωτικά στη λύση αυτή η Ελλάδα, οι δανειστές έφεραν «στο αμήν» την κυβέρνηση. Το «κτύπημα» των αγορών ήταν απλώς το «κερασάκι στην τούρτα», αφού παρακολουθούν στενά πλέον της ειδήσεις που αφορούν στη χώρα μας.
Το σχέδιο «ομηρίας» της κυβέρνησης όμως, απαιτούσε για να μείνει «γυμνή» η χώρα από κάθε άλλη στήριξη των Ευρωπαίων (υποτίθεται πως η ελάφρυνση χρέους από την ΕΕ θα εξεταστεί σε ένα μήνα) αλλά και του ΔΝΤ (πρόωρη διακοπή της χρηματοδότησης) και εκτυλίχθηκε τον τελευταίο μήνα περίπου ως εξής:
-Στις αρχές Σεπτεμβρίου στο Παρίσι η κυβέρνηση επιχειρεί να θέσει χρονοδιάγραμμα 100 ημερών για ολοκλήρωση της τελευταίας αξιολόγησης από την Τρόικα, τα αποτελέσματα των stress-tests των τραπεζών, τις αποφάσεις για ρύθμιση του χρέους και τη σχέση της Ελλάδας με τους δανειστές μετά το πέρας του Μνημονίου που υπέγραψε με τους Ευρωπαίους εταίρους, τον Δεκέμβριο του 2014. Εκεί η κυβέρνηση προαναγγέλλει ότι θα δανειστεί με 7ετές ομόλογο, όχι όμως για να καλύψει χρηματοδοτικές ανάγκες της αλλά για τεχνικούς λόγους μόνο (διαμόρφωση καμπύλης επιτοκίων επειδή που δεν διαθέτει η ελληνική αγορά ομολόγων).