Από τον

Μία ενδιαφέρουσα ιστορία από τον Αντώνη Καρακούση (Βήμα) για το παρασκήνιο της ανάληψης του …τσαρικού χαρτοφυλακίου από τον Ευ. Βενιζέλο και όχι από τον Λ. Παπαδήμο:

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ της ανάπαυλας του Αγίου Πνεύματος ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου έβλεπε ότι τα πράγματα δεν εξελίσσονται ομαλά.Ενιωθε την ατμόσφαιρα ηλεκτρισμένη. Από παντού έφθαναν μηνύματα ότι οι «Αγανακτισμένοι» επιμένουν στις κινητοποιήσεις τους και ότι οι βουλευτές είναι ανάστατοι, πιεσμένοι και ανήσυχοι από τις αντιδράσεις του κόσμου. Καταλάβαινε ότι χωρίς μια σημαντική παρέμβαση η ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου θα προσέκρουε σε Συμπληγάδες. Οι ξένοι πίεζαν ασφυκτικά, το εσωτερικό μέτωπο ήταν «αρπαγμένο» και η κυβέρνηση τελούσε υπό πίεση και αμφισβήτηση, μπορούσε να χάσει τον έλεγχο ανά πάσα στιγμή. Ηξερε ότι κάτι έπρεπε να κάνει. Την περασμένη Τετάρτη το πρωί, όταν τα πλήθη που συμμετείχαν στην απεργία της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ συνέρρεαν από νωρίς στο κέντρο της Αθήνας, ο κ. Γ. Παπανδρέου κατερχόμενος από τη Νέα Ερυθραία για το Μέγαρο Μαξίμου αναζήτησε τον πρώην αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ. Λ.Παπαδήμο. Τον βρήκε στο Παρίσι, να συμμετέχει σε ένα φόρουμ τραπεζιτών που είχε οργανώσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την ελληνική κρίση χρέους….

Ηταν η πρώτη φορά που ο κ. Παπανδρέου μετέδιδε σε κάποιον σημαίνοντα εξωκοινοβουλευτικό παράγοντα τις σκέψεις του για έναν ριζικό ανασχηματισμό και καλούσε τον διακεκριμένο πρώην ευρωτραπεζίτη να συμμετάσχει σε μια νέα ανανεωμένη κυβέρνηση που θα επιχειρούσε να βγάλει το κάρο από τη λάσπη. Ο κ. Παπαδήμος έδειξε να εξαρτά τη συμμετοχή του στο νέο σχήμα από τη συνεκτικότητα της κυβερνητικής ομάδας που θα χειριζόταν τα οικονομικά της χώρας και συμφώνησαν να επικοινωνήσουν το απόγευμα και πάλι.

Στη διαδρομή ωστόσο προς το Μέγαρο Μαξίμου ο κ. Παπανδρέου διαπίστωσε την ένταση στους δρόμους και ένιωσε πόσο τεταμένη ήταν η ατμόσφαιρα όταν διαμαρτυρόμενοι πολίτες δεν δίστασαν να πετάξουν μπουκάλια με νερό προς τα αυτοκίνητα της συνοδείας του.

Στενοί συνεργάτες του κ. Παπανδρέου μεταφέρουν ότι για πρώτη φορά τον είδαν τόσο ανήσυχο και αναστατωμένο από τις εκδηλώσεις του πλήθους. Οταν στη συνέχεια ο κόσμος πύκνωσε, απέκλεισε το Κοινοβούλιο και διεφάνησαν άκρως επιθετικές διαθέσεις, η ανησυχία μεγάλωσε. Υπό το βάρος αυτών των ανησυχιών πήγε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όπου του μετέφερε την αγωνία του για την ανάγκη διαμόρφωσης κλίματος συναίνεσης. Αργότερα, όταν άρχισε ο κύκλος επαφών με τους πολιτικούς αρχηγούς, τα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας έτειναν να γενικευθούν και η έκκληση για συναίνεση απευθυνόταν σε όλους.

Κάτω από αυτό το κλίμα έγινε και η πρώτη τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας κ. Αντ. Σαμαρά και υπό το βάρος των συγκεκριμένων συνθηκών επαναδιατυπώθηκε η πρόταση για κυβέρνηση συνεργασίας, που είχε συζητηθεί στην κατ΄ ιδίαν συνάντηση των δύο αρχηγών. Ο Πρωθυπουργός υπήρξε ιδιαίτερα ανοιχτός, δέχθηκε για χάρη της πρωθυπουργό τρίτο πρόσωπο.

Ο κ. Σαμαράς δημοσιοποίησε τη συζήτηση και όλη η χώρα έμεινε με την εντύπωση ότι ο κ. Παπανδρέου τελούσε υπό παραίτηση και ότι από ώρα σε ώρα θα ακουγόταν το όνομα του νέου πρωθυπουργού. Ο κ. Παπαδήμος εν τω μεταξύ άκουγε έκπληκτος στο Παρίσι φίλους του που τηλεφωνούσαν να τον ρωτούν αν του έγινε πρόταση να αναλάβει την πρωθυπουργία.

Εναντι αυτού του υποτιθέμενου γεγονότος στήθηκαν χοροί στο Σύνταγμα, οι αστυνομικές δυνάμεις αποσύρθηκαν και οι υπουργοί άρχισαν να συρρέουν στο Μέγαρο Μαξίμου έκπληκτοι από τις εξελίξεις και με την απαίτηση να κλείσει πάραυτα το θέμα και να αναλάβει ο Πρωθυπουργός νέα πρωτοβουλία. Κάπως έτσι αργά το βράδυ ο Πρωθυπουργός απηύθυνε διάγγελμα στον ελληνικό λαό και, αφού απέδωσε στον κ. Σαμαρά την ευθύνη για την εγκατάλειψη των προσπαθειών συγκρότησης κυβέρνησης συνεργασίας, ανήγγειλε ανασχηματισμό για την επομένη. Το πολιτικό εκκρεμές είχε ξεφύγει την περασμένη Τετάρτη και οι συνέπειες φάνηκαν την Πέμπτη.

Το πρωί ο κ. Παπανδρέου τηλεφώνησε εκ νέου στον κ. Παπαδήμο και επανέλαβε την πρότασή του. Η επικοινωνία ωστόσο διακόπηκε καθώς φήμες έφεραν τους περισσοτέρους να αρνούνται προτάσεις υπουργοποίησης και μαζί εκδηλώθηκε κύμα παραιτήσεων βουλευτών στο Κοινοβούλιο. Φανερώθηκε με τρόπο καταλυτικό εντός του Κοινοβουλίου πόσο είχε κλονιστεί η κυβέρνηση και πόσο είχε τρωθεί το κύρος του κ. Παπανδρέου από τις συνομιλίες με τον κ. Σαμαρά για κυβέρνηση συνεργασίας.

Προς το μεσημέρι και ενώ είχαν ανακοινωθεί οι παραιτήσεις των κκ. Γ. Φλωρίδη και Ε. Νασιώκα τα πράγματα έτειναν να ξεφύγουν. Και ήταν η παρέμβαση της κυρίας Βάσως Παπανδρέου για σύγκληση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠαΣοΚ που διέσωσε τελικώς τον Πρωθυπουργό και το κυβερνών κόμμα.

Το αίτημα της κυρίας Παπανδρέου κινητοποίησε τους πάντες, ο Πρωθυπουργός το έκανε δεκτό και από εκείνη τη στιγμή ακολούθησε μια διαπραγμάτευση ανακατανομής ρόλων και εξουσίας μεταξύ του Πρωθυπουργού και των στελεχών του κυβερνώντος κόμματος.

Η υπόσχεση για ριζικό ανασχηματισμό, εκ δίωξη τουλάχιστον των μισών «κηπουρών» και επικράτηση άλλου πνεύματος και κλίματος στο σύστημα διακυβέρνησης μετέβαλε τις διαθέσεις και την ατμόσφαιρα.

Οι πολλοί επικριτές μετατράπηκαν αίφνης σε χειροκροτητές, ο κ. Παπανδρέου διεσώθη, η όποια εσωκομματική αντιπολίτευση εγκλωβίστηκε και με αντάλλαγμα την ανακατανομή έστω της παραπαίουσας εξουσίας επικράτησε κλίμα κομματικού πατριωτισμού. Ο κ. Βενιζέλος δέχθηκε να παίξει ρόλο διασώστη και με τη λήξη της συνεδρίασης κοντά στις 11 το βράδυ ξανάνοιξε ο κύκλος των συζητήσεων για τον ανασχηματισμό. Η αρχική ιδέα ήταν να αναλάβει ο κ. Βενιζέλος αντιπρόεδρος και πολιτικός υπεύθυνος της προσπάθειας διάσωσης της οικονομίας, με τον κ. Παπαδήμο στη θέση του υπουργού Οικονομικών, ώστε να οργανώσει την εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου και να διαχειρισθεί τους ξένους.

Ο κ. Παπανδρέου επικοινώνησε μαζί του αργά τη νύχτα της Πέμπτης καθώς επέστρεφε με το τρένο από το Παρίσι στο Βερολίνο. Ο κ. Παπαδήμος επέμεινε στα πρόσωπα και στη συνεκτικότητα της ομάδας του οικονομικού επιτελείου, κάτι που όμως δεν μπορούσε να ικανοποιήσει ο κ. Παπανδρέου. Ετσι το προξενιό δεν πέτυχε και όλο το βάρος μεταφέρθηκε στον κ. Βενιζέλο, ο οποίος γύρω στις τρεις τα ξημερώματα είπε το μεγάλο «ναι».

Η αλήθεια είναι ότι ο κ. Βενιζέλος προετοιμαζόταν από καιρό για κάτι τέτοιο. Σε ανύποπτο χρόνο ορισμένοι οξυδερκείς παρατηρητές κατέγραφαν τις τακτικές συναντήσεις του τότε υπουργού Αμυνας με τραπεζίτες, οικονομικούς εμπειρογνώμονες και σημαίνοντες επιχειρηματίες σχολιάζοντας με δηκτικό τρόπο ότι «ο Ευάγγελος κάνει ταχύρρυθμα στην οικονομία» , χωρίς ωστόσο να αντιλαμβάνονται ότι ο συνδιεκδικητής της ηγεσίας του ΠαΣοΚ σχεδίαζε να επανέλθει στη διεκδίκησή του περνώντας από το καμίνι της οικονομίας.

Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν ο κ.Βενιζέλος θα μπορέσει να επιδράσει στην οικονομία και αν θα καταφέρει να δημιουργήσει προϋποθέσεις σταθεροποίησης.

Το σίγουρο είναι ότι ο κ.Παπανδρέου βγαίνει προσωρινά από το κάδρο της καθημερινής τριβής με την κρίση και ο κ.Βενιζέλος αναλαμβάνει το βάρος της διαχείρισής της.Το βάρος είναι μεγάλο και οι εκκρεμότητες απίστευτες.Πρώτα οφείλει να δημιουργήσει περιβάλλον εμπιστοσύνης στο εσωτερικό και ταυτόχρονα να κερδίσει τους Ευρωπαίους και τις αγορές που θα τον παρατηρούν σε κάθε του βήμα.

Οι πρώτες δηλώσεις του πάντως φανερώνουν άλλο πνεύμα και κυρίως διάθεση συνομιλίας με τον αγανακτισμένο και διεγερμένο λαό,που αποτελεί τον νέο και ίσως τον κρισιμότερο πολιτικό παράγοντα της παρούσης περιόδου.Είναι κοινώς αποδεκτό πια ότι παράγει πολιτικά αποτελέσματα τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Κακά τα ψέματα,η λαϊκή πίεση απεδείχθη υπολογίσιμο μέγεθος για τους Ευρωπαίους.Ο φόβος μετάδοσης των λαϊκών αντιδράσεων και η αναγνώριση του γεγονότος ότι ο ελληνικός λαός υφίσταται τα πάνδεινα άμβλυναν στην παρούσα φάση τη στάση των Γερμανών και των Γάλλων,που πλέον υπόσχονται βοήθεια και οριστικές λύσεις. Οι επόμενες ημέρες θα είναι καθοριστικές.Ο νέος υπουργός Οικονομικών θα επιχειρήσει να αμβλύνει τις αντιδράσεις για το Μεσοπρόθεσμο, ίσως να επιδιώξει κάποιες διορθώσεις,αλλά είναι φανερό ότι δεν μπορεί να αλλάξει τα κρίσιμα πεδία του.Οι δημοσιονομικοί στόχοι,οι αποκρατικοποιήσεις,η συγκρότηση της εταιρείας που θα αναλάβει την πώληση των περιουσιακών στοιχείων του κράτους,όπως και τα μέτρα ελέγχου των κρατικών δαπανών και είσπραξης των φόρων,αποτελούν αγκάθια και προκλήσεις.Από τον χειρισμό τους θα κριθεί και η μακροημέρευση της νέας κυβέρνησης.